نکات مهم برای پیشرفت در عکاسی مستند
تجهیزات مناسب یکی از ابعاد عکاسی مستند هستند. اما چه راهکارهایی برای ایجاد حس و ادراک بصری وجود دارد؟ در این مقاله با نمایندگی کانن همراه باشید.
یکی از عکاسان سفر در رومانی مینها تورکو است. او از مناطق تاریخی کشور بازدید می کند تا سبک زندگی سنتی را در پروژه‌های عکاسی خود به تصویر بکشد. نکته هایی که برای بهبود عکاسی بیان می کنیم حاصل تجربیات شخصی مینها تورکو هستند. او با توجه به روند سریع از بین رفتن تاریخ، فرهنگ و گنج‌های میراث رومانی تصمیم گرفت خود را وقف یافتن آخرین ردپاهای معنوی در رومانی کند. تجربیات شخصی او در تورهای عکاسی رومانی در این مقاله ارائه می شد.
فرض کنید دو هفته را بدون هیچ مزاحمتی صرف ادراک بصری خود کنید. تورکو در هر تور، نوع خاصی از هارمونی را بین اعضای گروه ایجاد می‌کند. در این تورها معمولا تواناهایی مثل تعامل با یکدیگر، درک مهارت‌ها و درک نسبت به لحظه‌ی تصمیم‌گیری، بهبود پیدا می‌کنند. نکات بیان شده توسط تورکو حاصل تجربه شخصی او هنگام عکاسی مستند است که اکثر این نکات ریشه در خلاقیت عکاسی دارند. ایده‌ها و پرسپکتیوها هم به خلاقیت عکاس وابسته هستند نه به ابعاد فنی و تخصصی و عکاسی.
۱. قدرت استخراج
قبل از مسافرت به هر کشور خارجی برنامه ریزی می کنید. تهیه بلیط، هتل رزو می کنید، در کشور مقصد گشت زنی می کنید و لحظات مورد علاقه تان را ثبت و ماندگار می کنید. اکثر افراد به اتفاقات محیط خود توجه نمی کنند. در فرایند سفر، باید لایه‌های فرهنگی، اجتماعی و جغرافیایی متعددی را زیر نظر بگیرید. عکسهای گرفته شده باید تلاش شما برای رسیدن به مقصد، تأثیرات سفر و هدف عکاسی را منعکس نماید. این فرایند درست مانند استخراج دنیایی دیگر است. باید از کل فرایند آگاه باشید، گاهی به آن بچسبید و گاهی از آن دور شوید. باید قبل از عکاسی نکات زیادی را مد نظر قرار دهید تا عکس خوبی را ثبت نمایید.
۲. داستان خود را بیان کنید
برخی از عکاس‌ها با هزاران عکس به خانه برمی‌گردند و متوجه می‌شوند اغلب عکسهای آن‌ها فاقد روایت و سازگاری بصری است. به همین دلیل برقراری ارتباط با سوژه و همدلی با او، یکی از ابعاد مهم در فرایند عکاسی است.
روش دیگر برای ایجاد حس بصری، پرسپکتیو روایتگر است. برای مثال در هر نوبت عکاسی، حداقل ۱۰ تا ۲۰ عکس از پرسپکتیوهای مختلف بگیرید. این تصاویر مکمل باید در مجموع، تصویری عریض‌تر و بزرگ‌تر را بسازند. درنتیجه «دید» باید به گونه‌ای باشد، روایت یا داستان شما کل زوایای لازم را در بربگیرد. برای مثال: مردم در حال کار، مذهب،فرهنگ، چشم‌انداز، نور و بسیاری از موارد دیگر، داستان‌های متفاوتی را نقل می‌کنند. در این فرایند سرعت و ریتم مشخصی وجود دارند.
۳. رابطه‌ی بین سوژه و پس‌زمینه
رابطه‌ی بین سوژه و پس‌زمینه از مهم‌ترین تکنیک‌های عکاسی است که اغلب نادیده گرفته می شود و باعث ایجاد نتایج کاملا متفاوت در عکس می شود.
برای برقراری ارتباط بین سوژه و پس‌زمینه نیاز به فریمی تمیز دارید بنابراین باید برای قرار دادن سوژه براساس کل خطوط و فضاهای پس‌زمینه با دقت عمل کنید. با دقت کافی می‌توان رابطه‌ای استثنایی را بین سوژه و پس‌زمینه خلق کرد. نتیجه‌ی نهایی می‌تواند سطح تصاویر را بالا ببرد.
۴. لحظه‌ی سرنوشت ساز
شکار لحظه‌ها در عکاسی به سرعت عکاس وابسته است. البته براساس دیدگاهی دیگر، عکاسی به قرار گرفتن در زمان و مکان درست وابسته نیست بلکه شکار لحظه‌ی مناسب به قرار گرفتن در مکان در مدت زمان کافی وابسته است.
به بیان دیگر، برای برقراری ارتباط با سوژه، باید حالت‌های بدن او را با دقت نگاه کنید، حرکت‌های او را پیش‌بینی کنید و در صورت مشاهده‌ی حرکتی متفاوت، آن لحظه را ثبت کنید. تمام حرکات در هر شکلی، لحظه‌ای تعیین کننده دارند. فقط از طریق مشاهده‌ی دقیق می‌توانید حرکات دست یا اختلاف‌های دقیق را ثبت کنید که روایتگر داستانی خاص هستند.
۵. نزدیک شدن به سوژه
روبرت کاپا می‌گوید: «اگر عکستان به اندازه‌ی کافی خوب نیست، یعنی به اندازه‌ی کافی نزدیک نشدید».
این نقل قول ارزشمند، اهمیت نزدیک شدن به سوژه‌ها را نشان می‌دهد. حتی در دهه‌ای که گذشت، با وجود تمام فناوری‌ها، صفحات نمایش دوربین و سیستم‌های فوکوس دقیق و سریع، نزدیکی به سوژه از اهمیت زیادی برخوردار می باشد.پرتره تنها به ثبت جزئیات دقیق چشم‌ها وابسته نیست، حتی به ثبت دقیق چروک‌ها و نورپردازی به سبک رامبراند روی چهره‌ی سوژه بستگی ندارد. گاهی یک قدم عقب رفتن و عدم جسارت برای نزدیک شدن به سوژه می‌تواند روی داستان شما تأثیر بگذارد.
۶. در متن کار سوژه قرار بگیرید
از نقل قول روبرت کاپا، می‌توان برداشت‌های متفاوتی داشت که بسیار فراتر از نزدیکی فیزیک به سوژه هستند. برای مثال فرض کنید سوژه‌ی مورد نظر شما در حال انجام کاری با دستهای خود است. در حین کار صورت و چشم‌های او در جهت دست‌ها قرار دارند. برای مثال، فرض کنید شخصی در حال کشاورزی یا بریدن علف یا فلوت زدن یا ترکیب غذا در قابلمه است.
البته می‌توانید از زوایایی مختلف به عکاسی از سوژه بپردازید؛ اما معمولا اغلب عکاس‌ها یک زاویه‌ی مهم را نادیده می‌گیرند. دوربین خود را به سمت دستهای سوژه پائین بیاورید و جهت آن را به سمت بالا و چشم‌های او قرار دهید. به این کار اصطلاحات «در متن کار قرار گرفتن» گفته می‌شود.
برای شروع می‌توانید به روش کاندیدا (ناگهانی، به‌طوری‌که سوژه بی‌خبر باشد) و از فاصله‌ای دورتر عکس بگیرید. اغلب اوقات، در این روش معمولا پلی ارتباطی ایجاد می‌شود و برای مثال ممکن است سوژه‌ها شما را به نوشیدنی دعوت کنند. در ابتدا، بسیاری از عکاس‌ها احساس خجالت می‌کنند. با این حال، این کار برای رسیدن به فرصت لازم است. به همین دلیل باید از محدوده‌ی آرامش فراتر بروید و برای ثبت عکسهای بهتر، موقعیت‌های غیرمنتظره‌ای را تجربه کنید.
جذابیت‌های منظره می‌توانند تمرکز عکاس را از بین ببرند. تصویر متداول از قرار گرفتن در متن فعالیت‌ها، فقط ثبت عکسی با انرژی، قدرتمند و بسیار دینامیک نیست. تفسیر سوم این توصیه، کمی دقیق و زیرکانه است و باز هم به ارتباط روحی با سوژه‌ها بازمی‌گردد. اگر به قلب سوژه‌ها نفوذ کنید، می‌توانید فعالیت آن‌ها را ثبت کنید. پرتره‌ی قدرتمند به ایجاد شگفتی وابسته‌اند. باید سعی کنید احساسی را در سوژه برانگیزید و بخشی از عمیق‌ترین افکار او را ثبت کنید.
۷. اغوا نشوید، روی صحنه کار کنید
سعی کنید اسیر زیبایی چشم‌انداز نشوید. زیبایی منظره، یکی از دام‌هایی است که اغلب عکاس‌ها در آن می‌افتند. مغز، جذب چشم‌انداز می‌شود و عکاس به دلیل ترس از دست دادن سوژه، بی محابا عکاسی می‌کند. این کار اشتباه است، به‌جای نگاه کردن به صفحه‌ی نمایش و احساس رضایت نسبت به نتیجه، باید روی صحنه متمرکز شوید. سعی کنید به صحنه وصل شوید و تا پایان کار به جزئیات صحنه دقت کنید.
۸. افکار خود را بنویسید
دفترچه‌ای تهیه کنید و افکار و نقل قول‌های دلخواه خود را در آن بنویسید. تمام نکات مهم را یادداشت کنید، مراحلی که در زندگی گذراندید و ایده‌هایی که به بهتر شدن کارتان کمک می‌کنند. در شرایط ضروری، تمام این نوشته‌ها به کمکتان می‌آیند.
علاوه بر این، می‌توانید در طول عکاسی با مردم بحث کنید و ایده‌های خود را بنویسید. نوشتن، یکی از بهترین تجربه‌های تقویتی است زیرا در حین عکاسی به دیدگاه‌های مختلفی می‌رسید که نیاز به نوشتن آن‌ها خواهید داشت. عقاید افراد دیگر می‌توانند به شما در تکمیل دیدگاه و بهبود تفکر آینده کمک کنند؛ بنابراین در طول عکاسی، به‌دنبال بازخورد باشید. حتی وقتی احساس ناراحتی می‌کنید قلم خود را بردارید و بنویسید. زمان ناراحتی بهترین لحظه برای نوشتن است.
۹. با خود و عکاسی صادق باشید
گاهی سال‌ها طول می‌کشد تا متوجه شوید عکس‌هایتان متعلق به شما نیستند و از شخص دیگری تقلید می‌کنید. گاهی هم تحت تأثیر تعداد لایک‌ها در شبکه‌های اجتماعی قرار می‌گیرید؛ اما تنها چیزی که اهمیت دارد، خودشناسی و عکاسی برای رضایت خود است.
۱۰. صبور باشید
بسیاری از بهترین فرصت‌های عکاسی، در اولین برخورد با سوژه یا اولین بازدید، خود را نشان نمی‌دهند. سعی کنید یک موقعیت یا گروه خاصی از مردم را چند بار ملاقات کنید و هر بار عمیق‌تر به داستان آن‌ها نگاه کنید. اگر بگویید: «دوباره اینجا هستم و هیچ اتفاقی نیفتاده است» فقط به بن‌بست می‌خورید. سعی کنید با نگاهی تازه به همان منظره نگاه کنید، حس همدلی خود را زنده نگه دارید و آماده باشید. لایه‌های پیاز را پوست بکنید تا به لایه‌های عمیق‌تر آن برسید. زندگی کسل‌کننده نیست و بستگی به نگاه شما دارد.
۱۱. لنز کمتر، ابزار ساده‌تر
معمولا پرداختن بیش از حد به ابعاد فنی و تخصصی عکاسی، کسل کننده است و عکاس را از نکات مهم‌تر دور می‌کند. گاهی برخی عکاس‌ها به کمتر از چند لنز پرایم و زوم رضایت نمی‌دهند؛ زیرا می‌خواهند برای پاسخگویی به ایده‌های خود، تمام زاویه‌ها را پوشش دهند؛ اما معمولا افزایش تعداد گزینه‌ها و امکانات می‌تواند خلاقیت را کاهش دهند. به همین دلیل سعی کنید از یک لنز مناسب برای عکاسی از موقعیت‌های مختلف استفاده کنید. دلیل این کار، عادت به یک فاصله‌ی کانونی مشخص است و هدف اصلی رسیدن به نگاهی عمیق است و تجهیزات زیاد فقط منجر به حواس پرتی می‌شوند.
عکاسی به‌نام جیکوب حتی گزینه‌های محدودتری دارد او از یک دوربین پاناسونیک همراه‌با یک لنز پرایم ۱۵ میلی‌متری برای عکاسی استفاده می‌کند. با روش تک لنز و تک دوربین می‌توانید دنیا را از پنجره‌ی امکانات محدود ببینید و خلاقیت خود را شکوفا کنید.
